Chỉnh sửa hệ thống để Windows chạy nhanh hơn
Sau một thời gian hoạt động, máy tính của bạn sẽ trở nên rùa bò hơn....
Nhóm thử nghiệm PCWorld Mỹ (NTN) sẽ giúp bạn cách thức chọn linh kiện phù hợp và tiết kiệm chi phí nhất.
Hình 1: Windows Experience Index giúp bạn biết được linh kiện nào hoạt động hiệu quả.Trước tiên, NTN thiết kế cuộc thử nghiệm phần cứng theo 2 mục đích sử dụng:công việc (ứng dụng văn phòng, biên tập hình ảnh, giải nén phim) và chơi trò chơi (game). Sau đó, NTN chia ra 4 loại linh kiện: bộ xử lý (CPU), bộ nhớ (RAM), ổ cứng và card màn hình để dùng cho việc nâng cấp và đo kiểm hiệu suất hệ thống.
NTN chọn 2 bộ máy tính dùng cho việc thử nghiệm phần cứng, có cấu hình như sau:bộ máy tính của hãng Polywell, bảo hành 3 năm, dùng bộ xử lý Pentium D 3,4GHz, RAM 2GB, ổ cứng 500GB, card màn hình GeForce 8800GT. Bộ máy tính của hãng Dell, bảo hành 1 năm, dùng bộ xử lý Core i7 2,8GHz, RAM 4GB, ổ cứng 1TB, card màn hình ATI HD 5670.
NTN tiến hành kiểm tra hệ thống máy tính, kết hợp 4 loại linh kiện trên nhằm xác định cấu hình nào có chi phí hợp lý và hiệu suất hoạt động tốt nhất. Kết quả của thử nghiệm này có thể không đúng với các bộ máy tính khác nhau, nhưng sẽ là nguồn tham khảo hữu ích cho bạn khi xem xét chọn phần cứng tối ưu cho hệ thống của mình.
Nâng cấp CPU:thay bộ xử lý Pentium D 3,4GHz bằng Core 2 trên bộ máy tính Polywell, hiệu suất hệ thống được cải thiện ngay lập tức. NTN dùng bộ xử lý Core 2 Quad 2,67GHz, hiệu suất hệ thống khi dùng các ứng dụng cải thiện đến 36,8%; dùng Core 2 Duo 3,0GHz hệ thống hoạt động hiệu quả hơn, đạt đến 52,6% - sự cải thiện đáng kể hiệu suất có lẽ do SFB (speedier frontside bus) trên Core 2 Duo cao hơn Core 2 Quad. Hiệu năng đồ họa cũng được cải thiện qua việc nâng cấp 2 bộ xử lý này.
NTN cho rằng, nếu nâng cấp CPU, hãy chọn Core 2 Duo vì bạn chỉ mất 2,91 USD~60 ngàn đồng cho từng điểm phần trăm (2,91USD/phần trăm) cải thiện toàn bộ hệ thống.
Nâng cấp RAM:việc nâng cấp RAM sẽ giúp hệ thống chạy nhanh hơn. Việc nâng cấp dễ thực hiện và chi phí cũng “nhẹ nhàng” hơn. Tuy nhiên, nếu máy tính của bạn đã đủ lượng RAM cần thiết thì việc nâng cấp thêm RAM cũng không cải thiện thêm. Chẳng hạn, NTN nâng cấp RAM 2GB lên 4GB, hiệu suất hệ thống khi dùng ứng dụng chỉ cải thiện thêm 1,3%, không có cải thiện hơn khi chơi game. Tương tự, trên bộ máy tính Dell, khi nâng cấp RAM 4GB thành 8GB, hiệu suất hệ thống cũng không cải thiện nhiều chỉ khoảng 3%.
NTN nhận thấy, việc nâng cấp hơn lượng RAM cần thiết cũng không có ý nghĩa, thậm chí NTN kiểm tra với hệ thống dùng hệ điều hành 64 bit.
Nâng cấp ổ cứng:ổ thể rắn (SSD) hứa hẹn cải thiện tốc độ hơn so với ổ cứng thông thường. Trong thử nghiệm, khi thay ổ cứng 500GB, tốc độ 7200rpm bằng ổ thể rắn SSD 120GB, hiệu suất hệ thống khi dùng các ứng dụng tăng đến 8%, chơi game mức cải thiện đạt đến 18,4%.
Ổ thể rắn có giá thành không rẻ. Bạn sẽ phải chi trả 26,58USD/phần trăm~553 ngàn đồng để cải thiện hệ thống và 11,41USD/phần trăm~237 ngàn đồng cải thiện đồ họa. Tuy nhiên, với những ai cần hiệu suất hệ thống cao, việc trang bị ổ thể rắn là rất đáng giá.
Nâng cấp card đồ họa:Việc nâng cấp card đồ họa sẽ giúp chơi game trở nên hấp dẫn hơn. Khi NTN nâng cấp card đồ họa trên bộ máy tính Polywell bằng ATI Radeon HD6870 card, hiệu suất game cải thiện 14,9%. Khi trang bị ATI Radeon HD6850 cho bộ máy tính Dell, hiệu suất game cải thiện đến 117,2%. Nhưng hiệu suất khi dùng ứng dụng, không cải thiện đáng kể.
Với bộ máy tính Polywell, NTN phải chi 15,10USD/phần trăm~314 ngàn đồng cải thiện đồ họa, trong khi bộ máy tính Dell, NTN chỉ phải bỏ ra 1,54USD/phần trăm~32 ngàn đồng cải thiện đồ họa.
Nâng cấp nhiều linh kiện:nếu bạn dư dả tiền, hãy nâng cấp cả 4 linh kiện là CPU, RAM, ổ cứng và card màn hình. Khi nâng cấp cả 4 linh kiện cho bộ máy tính Polywell, NTN nhận thấy hiệu suất hệ thống tăng đến 67,1%, hiệu suất chơi game là 166,3%. Việc nâng cấp đồng loạt 4 linh kiện, sẽ giúp cải thiện hiệu suất hơn hẳn việc nâng cấp linh kiện riêng lẻ. Chi phí cho việc nâng cấp này khoảng 10,21USD/phần trăm~212 ngàn đồng cải thiện hệ thống.
Tất nhiên, nếu chi phí hạn hẹp, bạn không nhất thiết phải nâng cấp cả 4 linh kiện trên. Hãy chú ý linh kiện nào thường gây hiện tượng “nghẽn cổ chai”. Để nhận biết linh kiện nào gây ra hiện tượng này, trên Windows, trong Control Panel, vào mục Performance Information and Tools. Bạn chú ý mục Windows Experience Index, linh kiện nào có điểm số thấp nhất, hãy nâng cấp linh kiện đó.
Nên nâng cấp cả 4 linh kiện hay mua bộ máy tính mới:câu trả lời là nên mua máy tính mới. Với bộ máy tính Polywell, NTN vừa mất thời gian cho việc nâng cấp vừa phải bỏ ra khoảng 700USD~14,5 triệu đồng đến 800USD~16 triệu đồng, chi phí này còn cao hơn mua bộ máy tính mới.
Nhưng dù bạn có thể mất công sức và gặp rủi ro trong quá trình nâng cấp, bạn sẽ thấy những trải nghiệm thú vị. Nếu bạn dùng máy tính để chơi game, việc nâng cấp card đồ họa sẽ đem lại những trải nghiệm chơi game thú vị hơn so với card đồ họa tích hợp trên bộ máy tính mới.
Hình 2: Gỡ bỏ các ứng dụng không cần thiết, sẽ giúp hệ thống hoạt động tốt hơn.Nhưng nếu bạn nâng cấp máy tính để dùng các ứng dụng thông thường, đó lại là câu chuyện khác. Ví dụ, bạn bỏ ra 850USD ~18 triệu đồng để trang bị Core i5 3,3GHz, RAM DDR3 4GB và ổ cứng với 10.000 rpm, không mang lại kết quả tương xứng. Trong trường hợp này, mua mới bộ máy tính là phương án hiệu quả, nhưng việc chọn lọc linh kiện nâng cấp, chẳng hạn CPU, cũng là một lựa chọn đáng xem xét.
Tăng tốc phần cứng
Bạn muốn máy tính chạy nhanh hơn?Hãy thay linh kiện. Đây là câu trả lời mau lẹ nhất nếu bạn hỏi bất kỳ ai. Tuy nhiên, nếu tài chính bạn hạn hẹp hay linh kiện cần thay không phải là đồ miễn phí, hãy đọc bài viết này.Nhóm thử nghiệm PCWorld Mỹ (NTN) sẽ giúp bạn cách thức chọn linh kiện phù hợp và tiết kiệm chi phí nhất.
Hình 1: Windows Experience Index giúp bạn biết được linh kiện nào hoạt động hiệu quả.NTN chọn 2 bộ máy tính dùng cho việc thử nghiệm phần cứng, có cấu hình như sau:bộ máy tính của hãng Polywell, bảo hành 3 năm, dùng bộ xử lý Pentium D 3,4GHz, RAM 2GB, ổ cứng 500GB, card màn hình GeForce 8800GT. Bộ máy tính của hãng Dell, bảo hành 1 năm, dùng bộ xử lý Core i7 2,8GHz, RAM 4GB, ổ cứng 1TB, card màn hình ATI HD 5670.
NTN tiến hành kiểm tra hệ thống máy tính, kết hợp 4 loại linh kiện trên nhằm xác định cấu hình nào có chi phí hợp lý và hiệu suất hoạt động tốt nhất. Kết quả của thử nghiệm này có thể không đúng với các bộ máy tính khác nhau, nhưng sẽ là nguồn tham khảo hữu ích cho bạn khi xem xét chọn phần cứng tối ưu cho hệ thống của mình.
NTN cho rằng, nếu nâng cấp CPU, hãy chọn Core 2 Duo vì bạn chỉ mất 2,91 USD~60 ngàn đồng cho từng điểm phần trăm (2,91USD/phần trăm) cải thiện toàn bộ hệ thống.
Nâng cấp RAM:việc nâng cấp RAM sẽ giúp hệ thống chạy nhanh hơn. Việc nâng cấp dễ thực hiện và chi phí cũng “nhẹ nhàng” hơn. Tuy nhiên, nếu máy tính của bạn đã đủ lượng RAM cần thiết thì việc nâng cấp thêm RAM cũng không cải thiện thêm. Chẳng hạn, NTN nâng cấp RAM 2GB lên 4GB, hiệu suất hệ thống khi dùng ứng dụng chỉ cải thiện thêm 1,3%, không có cải thiện hơn khi chơi game. Tương tự, trên bộ máy tính Dell, khi nâng cấp RAM 4GB thành 8GB, hiệu suất hệ thống cũng không cải thiện nhiều chỉ khoảng 3%.
NTN nhận thấy, việc nâng cấp hơn lượng RAM cần thiết cũng không có ý nghĩa, thậm chí NTN kiểm tra với hệ thống dùng hệ điều hành 64 bit.
Cách nhận biết máy tính chạy chậmBạn cảm thấy máy tính chạy chậm, chẳng hạn: in ấn chậm, tải trang web lâu,… nhưng không chắc do máy tính (các linh kiện) hay do nguyên nhân nào khác (ứng dụng, đường truyền Internet).Hãy thực hiện đo kiểm máy tính để tìm ra nguyên nhân. Bạn có thể dùng công cụ kiểm tra máy tính WorldBench (www.worldbench.com), giá 249USD~5 triệu đồng hay công cụ miễn phí PCMark Vantage. PCMark Vantage cho phép bạn đo kiểm hệ thống với những tính năng giới hạn của phiên bản miễn phí. Một vấn đề nữa, sau khi có kết quả đo kiểm, bạn sẽ cần biết máy tính bạn ở tình trạng như thế nào so với máy tính khác. Nếu không kết quả đo kiểm không có ý nghĩa gì. Với WorldBench, bạn có thể so sánh điểm hệ thống vừa đo kiểm với điểm số của các máy tính khác hay bạn có thể tìm kiếm trên Internet các bài đánh giá về bộ máy tính có điểm số tương tự điểm số trên bộ máy tính của bạn. Với PCMark Vantage, nếu bạn bỏ ra 7USD~145 ngàn đồng để nâng cấp lên bản PCMark Vantage Basic Edition, bạn có thể so sánh điểm số hệ thống của bạn với điểm số hệ thống của những người dùng PCMark Vantage khác được đăng trên mạng. Ngoài ra, để đo kiểm hệ thống, bạn có thể dùng ngay tính năng ‘Performance Information and Tools’ của Windows. Thông tin này cũng khá hữu ích để bạn nhận biết về hệ thống máy tính của mình. |
Nâng cấp ổ cứng:ổ thể rắn (SSD) hứa hẹn cải thiện tốc độ hơn so với ổ cứng thông thường. Trong thử nghiệm, khi thay ổ cứng 500GB, tốc độ 7200rpm bằng ổ thể rắn SSD 120GB, hiệu suất hệ thống khi dùng các ứng dụng tăng đến 8%, chơi game mức cải thiện đạt đến 18,4%.
Ổ thể rắn có giá thành không rẻ. Bạn sẽ phải chi trả 26,58USD/phần trăm~553 ngàn đồng để cải thiện hệ thống và 11,41USD/phần trăm~237 ngàn đồng cải thiện đồ họa. Tuy nhiên, với những ai cần hiệu suất hệ thống cao, việc trang bị ổ thể rắn là rất đáng giá.
Nâng cấp card đồ họa:Việc nâng cấp card đồ họa sẽ giúp chơi game trở nên hấp dẫn hơn. Khi NTN nâng cấp card đồ họa trên bộ máy tính Polywell bằng ATI Radeon HD6870 card, hiệu suất game cải thiện 14,9%. Khi trang bị ATI Radeon HD6850 cho bộ máy tính Dell, hiệu suất game cải thiện đến 117,2%. Nhưng hiệu suất khi dùng ứng dụng, không cải thiện đáng kể.
Với bộ máy tính Polywell, NTN phải chi 15,10USD/phần trăm~314 ngàn đồng cải thiện đồ họa, trong khi bộ máy tính Dell, NTN chỉ phải bỏ ra 1,54USD/phần trăm~32 ngàn đồng cải thiện đồ họa.
Nâng cấp nhiều linh kiện:nếu bạn dư dả tiền, hãy nâng cấp cả 4 linh kiện là CPU, RAM, ổ cứng và card màn hình. Khi nâng cấp cả 4 linh kiện cho bộ máy tính Polywell, NTN nhận thấy hiệu suất hệ thống tăng đến 67,1%, hiệu suất chơi game là 166,3%. Việc nâng cấp đồng loạt 4 linh kiện, sẽ giúp cải thiện hiệu suất hơn hẳn việc nâng cấp linh kiện riêng lẻ. Chi phí cho việc nâng cấp này khoảng 10,21USD/phần trăm~212 ngàn đồng cải thiện hệ thống.
Tất nhiên, nếu chi phí hạn hẹp, bạn không nhất thiết phải nâng cấp cả 4 linh kiện trên. Hãy chú ý linh kiện nào thường gây hiện tượng “nghẽn cổ chai”. Để nhận biết linh kiện nào gây ra hiện tượng này, trên Windows, trong Control Panel, vào mục Performance Information and Tools. Bạn chú ý mục Windows Experience Index, linh kiện nào có điểm số thấp nhất, hãy nâng cấp linh kiện đó.
Nên nâng cấp cả 4 linh kiện hay mua bộ máy tính mới:câu trả lời là nên mua máy tính mới. Với bộ máy tính Polywell, NTN vừa mất thời gian cho việc nâng cấp vừa phải bỏ ra khoảng 700USD~14,5 triệu đồng đến 800USD~16 triệu đồng, chi phí này còn cao hơn mua bộ máy tính mới.
Nhưng dù bạn có thể mất công sức và gặp rủi ro trong quá trình nâng cấp, bạn sẽ thấy những trải nghiệm thú vị. Nếu bạn dùng máy tính để chơi game, việc nâng cấp card đồ họa sẽ đem lại những trải nghiệm chơi game thú vị hơn so với card đồ họa tích hợp trên bộ máy tính mới.
Hình 2: Gỡ bỏ các ứng dụng không cần thiết, sẽ giúp hệ thống hoạt động tốt hơn.
Tăng tốc phần mềm
Tùy hệ thống máy tính, việc thay đổi một số thiết lập phần mềm có thể giúp cải thiện đáng kể hiệu năng thực thi. Nếu không có điều kiện nâng cấp hệ thống thì bạn có thể thực hiện phương pháp sau để chữa hệ hệ thống nhằm tối ưu cho máy của bạn một cách dễ dàng mà không cần một phần mềm tăng tốc nào cảMáy khởi động chậm
Có nhiều lý do khiến cho Windows khởi động chậm chạp mà nguyên nhân chủ yếu là do hệ thống tải quá nhiều ứng dụng trong quá trình khởi động. Để giảm bớt gánh nặng này, bạn vào menu Start, chọn Run và gõ vào đây dòng lệnh msconfig rồi nhấn Enter.
Tại cửa sổ hiện ra, bạn tìm đến tab Startup, đánh dấu vào những tùy chọn cho phép khởi động cùng Windows, nếu tất cả các ứng dụng đều không quan trọng thì bạn có thể nhấn nút Disable All cho nhanh. Xong xuôi nhấn OK để xác nhận việc thiết đặt.
Ngoài ra bạn có thể sử dụng một phần mềm chuyên gia quản lý việc này là Startup Delayer sẽ giúp bạn thiết lập dễ dàng hơn. Điểm đặc biệt của chương trình này là nó có thể cho phép người dùng giới hạn thời gian khởi động cùng Windows của một ứng dụng nào đó vào một thời điểm thích hợp sau khi máy đã khởi động xong một thời gian. Bạn có thể tải phần mềm này về tại địa chỉhttp://tinyurl.com/b8ypj, tương thíchWindows 98/ME/2000/XP/Vista/7
Tăng tốc truy cập menu Start
Một phần nguyên nhân khiến hệ thống khởi động chậm là do menu Start xuất hiện chậm. Tưởng rằng điều chỉnh cái này khó khăn nhưng bạn hoàn toàn thực hiện việc này dễ dàng trong Registry Editor. Cách thực hiện như sau:
Vào Start, chọn Run và gõ vào đây dòng lện Regedit, nhấn Enter. Tại cửa sổ Registry Editor bạn tìm đến nhánh HKEY_CURRENT_USERControl PanelDesktop, tìm mục MenuShowDelay và nhấp đúp vào nó thay thế giá trị về số 0 (số mặc định là 400) rồi nhấn OK để xác lập việc thay đổi.
Menu chuột phải khởi động chậm
Nếu mỗi lần click chuột vào menu chuột phải bạn thấy tốc độ xử lý của nó chậm mà nguyên nhân chủ yếu là do quá nhiều ứng dụng xuất hiện trong nó thì bạn có thể sử dụng đến công cụ có tên gọi đơn giản là mmm. Phần mềm miễn phí, có thể tải về tại địa chỉhttp://hace-software.com/mmm.shtml, phần mềm sẽ giúp bạn đơn giản hóa menu chuột phải của bạn bằng cách loại bỏ bớt những thức rườm rà để việc xử lý nhanh hơn.
Menu Send to chậm chạp
Send to được xem là công cụ gần gũi với khá nhiều người, với công cụ này bạn có thể dễ dàng gửi một file, một biểu tượng,... nào đó ra ngoài desktop, thiết bị lưu trữ,... Tuy nhiên nếu vì một lý do nào đó làm cho thao tác này chậm chạp do có quá nhiều ứng dụng không cần phải gửi đến thì bạn có thể làm theo cách sau: vào trình đơn Start, chọn Run và gõ vào đây dòng lệnh sendto để xóa bớt những thứ không cần thiết trong trình đơn send to đó.
Công cụ Defragmentation tỏ ra chậm chạp
Công cụ Defragmentation sẽ giúp bạn thực hiện các thao tác chống phân mảnh ổ cứng làm tốc độ truy xuất của nó trở nên nhanh hơn. Thế nhưng công cụ sẵn có của Windows cho tốc độ khá chậm chạp, thay vào đó bạn có thể sử dụng công cụ Defraggler (tải về tạihttp://www.defraggler.com/), đây là công cụ được xem là tốt nhất hiện nay có thể thay thế cho tính năng vốn đã bị mọi người lơ qua trong Windows.
Cửa sổ làm việc xuất hiện chậm chạp
Nếu cửa sổ My Computer xuất hiện chậm chạp bạn có thể thực hiện như sau: Vào Windows Explorer (có thể nhấn tổ hợp phím Windows+E). Tại cửa sổ làm việc vào menu Tools, chọn Folder Options, chọn View và bỏ chọn trước mụcAutomatically search for network folders and printers
Gỡ bỏ bớt các ứng dụng thừa
Một trong những nguyên nhân làm cho hệ thống chậm chạp cũng là do quá nhiều ứng dụng cài vào máy không cần thiết. Do đó nếu bạn cảm thấy thừa thãi bạn có thể sử dụng công cụ gỡ bỏ phần mềm chuyên dụng có thể thay thế công cụ Add/Removed của Windows nhẹ nhàng và miễn phí như Ccleaner (tải về tạihttp://www.ccleaner.com/) hay MyUninstaller (tải về tạihttp://www.nirsoft.net/utils/myuninst.html)
Tăng tốc độ xử lý khi kết thúc
Nếu muốn quá trình kết thúc một ứng dụng nào đó được nhanh hơn bạn có thể can thiệp vào registry để chỉnh sửa. Cách thực hiện như sau: và Start, chọn Run và gõ vào dòng lệnh Regedit. Tại cửa sổ Registry Editor bạn tìm đến nhánh HKEY_LOCAL_MACHINESystemCurrentControlSetControl và thay đổi về giá trị là 1000.
Vô hiệu hóa bớt một số ứng dụng không cần thiết trong quá trình khởi động
Để thực hiện bạn vào Control Panel, chọn Advanced, chọnPerformance và click chuột vào biểu tượng Adjust for best performance, xong nhấn OK để chấp nhận. Với lựa chọn này tốc độ khởi động của Windows sẽ được cải thiện thêm đôi chút.
Một số lời khuyên quý giá:
+ Luôn luôn giữ cho máy tính sạch sẽ, bỏ các file/ thư mục rỗng không cần thiết. Có thể sử dụng công cụ Ccleaner (giới thiệu ở trên) để thực hiện việc này
+ Không cài đặt những phần mềm thừa mà chỉ cần những phần mềm quan trọng nhất cần dùng phục vụ cho mình.
+ Giữ các chương trình có thể khởi động trên thanh hệ thống (Tray) để truy xuất khi cần thiết, giảm bớt các chương trình xuất hiện khi khởi động Windows
================================================
Làm trống chỗ cho ổ cứng (all)
Xoá những tập tin không cần thiết. Máy sẽ chạy vô cùng chậm nếu 90% hay nhiều hơn chổ trống của ổ cứng đã bị chiếm chổ. Bạn có thể tiến hành bằng cách tìm và xoá các tập tin trực tiếp hay dùng chức năng “Disk Cleanup” của Windows. Ðể chạy một cách tự động hãy double click “My Computer” -> Right click dĩa cứng -> Property -> General -> Disk Cleanup
Hình1: Disk cleanup
- Double click “My Computer” -> Right click diã cứng -> Property -> General -> Disk Cleanup
Trong XP, có thể xếp thời khoá biểu cho việc làm sạch diã cứng: Click Control Panel -> double click Schedule Tasks -> double click Add task -> disk cleanup -> Lưạ Monthly (hay bất kì thơi khoá biểu nào) rồi tìếp tục sự hướng dẫn cuả chương trình cho đến hết.
Defragment ổ cứng (all)
Defragement là loại thao tác nhằm làm cho chổ chứa đữ của các tập tin được tron vẹn và liên tục hơn. Trong quá trình sử dụng máy tính, dữ liệu (hay nội dung) nhiều tập tin và phần mềm (nhất là các chương trình và các tập tin có cỡ lớn) có thể bị phân phối chổ chứa trên ổ cứng rời rạc ở các nơi khác nhau. Khi người chủ máy truy cập toàn bộ nội dunh các tập tin này thì ổ dĩa sẽ phải di động đầu đọc (hay đầu viết) của nó đến nhiều vị trí khác nhau một cách không liên tục. Ngoài ra, đối với các phần mềm lớn (như MS Word hay Adobe Photoshop) thì các tập tin của cùng một phần mềm nếu không được đặt nằm liền kề nhau thì cũng tạo ra hiệu ứng tượng tự vì đầu đọc của ổ cứng sẽ phải "nhảy" đến nhiều chổ khác nhau để có thể hoàn tất các thao tác của phần mềm đó. Như vậy "fragemnt " là khái niệm chỉ sự không liên tục về chổ chứa dữ liệu (nội dung) của một tập tin hay của một phần mềm. Độ fragment càng cao thì máy chạy càng chậm.
Defragment sẽ giúp các tập tin đuợc chứa trong các chỗ trống liên tuc và do đó, máy sẽ tải các tập tin trong thời gian ngắn hơn. Tuy nhiên, Defragement rất là mất thì giờ, cách tốt nhất là trước khi rời máy để đi làm việc khác (như đi ngủ, đi uống cà phê chẳng hạn) hãy tiến hành công việc Degragment:
- Reboot -> Chọn Safe Mode (dùng nút F8 để mở menu này khi reboot. việc làm này nhằm loại bỏ những chương trình không cần thiết có thể làm gián đoạn quá trình Defragment) -> Start -> Programs -> Accessories -> System Tools-> Disk Defragmenter.
Hình2: Disk defragmenter (Start -> Programs -> Accessories -> System Tools-> Disk Defragmenter)
Sử dụng định dạng NTFS cho ổ cứng (2K, XP)
Hệ thống NTFS có nhiều ưu việt hơn so với hệ thống FAT. Nói chung, nó an toàn hơn và xử lí các tập tin cở lớn nhanh hơn FAT. Nếu bạn vừa lắp đặt ổ dĩa mới thì chỉ việc Partition và format nó trong dạng NTFS trước khi dùng. Ðối với các ổ đang dùng trong FAT thì có thể chuyển đổi như sau
Chú ý: nếu bạn dùng boot loader khác hơn là Windows boot loader thi không nên chạy chương trinh này (chẳng hạn như khi chay nhiêu hệ điều hành trong cùng 1 ổ FAT)
- Start -> Program -> Accessory -> command Promt -> Rồi gõ lệnh: CONVERT C: /FS:NTFS /V (Trong lệnh này, bạn có thể thay tên ổ C: bằng tên các ổ khác)
Hình3: chuyển hệ từ FAT sang NTFS
Chỉ Số hóa (hay địa chỉ hóa -- Index)
Việc xác lập chỉ số hoá cho ổ dĩa để máy tìm kiếm nhanh hơn có thể làm chậm máy:
Chức năng chỉ số hóa được Microsoft sử dụng để ghi dấu và nhớ sẵn bảng danh mục vị trí của các các tập tin. Việc này này tiện lợi khi bạn làm việc trong hệ thống quá nhiều dữ liệu và không nhớ hết các tập tin để ở đâu nhưng nếu bạn không mấy khi phải tìm kiếm các tập tin và khi ổ diã đã khá đầy thì việc “indexing” sẽ cho máy chạy rất chậm. Nếu máy đã có Window Office, thì có thể máy đó đã được chỉ số hoá. Bạn có thể loại bỏ chức năng này để cho máy chạy nhanh hơn. Hơn nưã trong các hệ thống 2K và XP thì hệ điều hành đã có sẵn hệ thông chỉ số hoá riêng không cần đến hệ thống này của Windows Office. Hệ thống chỉ số hoá này trên XP hay 2K có thể được mở hay đóng theo cách làm sau:
- Start -> Settings -> Control Panel -> Administrative Tools -> Computer Management -> services and Application -> right click Indexing Service -> start/stop
Hình4: Control Panel
Hình5: Administrative tools
Hình6: Tắt chức năng chỉ số hoá.
Làm nhanh vận tốc khởi động cuả máy (all)
Bạn có thể tiết kiệm một số thì giờ chờ đợi máy khởi động bằng cách sữa đổi các thứ tự ưu tiên khởi động trong các BIOS. Chẳng hạn như có thể cài cho máy tìm ổ "C:" trước các bộ phận khác. (Thông thường thì khi khởi động máy tính theo mặc định sẽ tìm hệ điều hành trong ổ "A:" trước, rồi đến ổ CD và sau cùng là "C:" -- Như vậy, máy sẽ mất thì giờ hơn). Trong các máy mới, hệ điều hành NT, 2K, hay XP cũng có chức năng “khởi động nhanh” (quick boot) trong BIOS có thể giúp máy bỏ qua các kiểm tra bật mở (power on tests) sử dụng chức năng này thì máy cuả bạn sẽ khởi động nhanh hơn nhiều. Ngoài ra, trong nhiều máy nhất là máy xách tay (portable, laptop) thì cũng có 1 cách để khởi động nhanh là dùng chức năng standby hay hibernate. Thay vì tắt/mở máy hãy nhấn nút stanby (hay hibernate) Tiến hành:
- Tùy theo BIOS các nút bấm để vào được màn hình điều chỉnh BIOS có thể khác nhau -- Tên nút bấm này thường được hiển thị khi máy mới khởi động, thường có thể là một trong các nứt: <Delete>, <F6>, <F1>, <Esc>, hay một số tổ hợp khác
Reboot máy, trước khi màn hình khởi động lại hệ điều hành, hãy thử 1 trong các nút bấm đẻ vào được chương trình của BIOS, hãy tìm vào menu có chứa cụm từ "Boot order" và điều chỉnh.
lưu ý : Bạn cần biết rõ ít Anh ngữ để làm được thao tác này, nhưng cần phải rất cẩn thận ghi lại những gì bạn đã sửa trong BIOS vì nếu làm sai có thể gây các hỏng hóc cho máy tính. Trường hợp lỡ có sai sót thì vẫn có thể cài đặt lại các tham số ban đầu để phục hồi
DMA các ổ diã (all)
DMA là chữ viết tắt cuả "direct memory access". Đây là quá trình vận chuyển trực tiếp dữ liệu vào trong bộ nhớ mà không đòi hỏi sự làm việc cuả CPU. Công việc này sẽ nâng cao hiệu quả làm việc cuả các ổ cứng rất nhiều. Bạn có thể kiểm lại (và cài đặt để xử dụng DMA) như sau:
- Start -> Settings -> Control Panel -> System -> Hardware -> Device Manager, sau đó double click trên IDE ATA/ATAPI controller để mở nó ra; double click kênh IDE chính (Primary IDE Channel) click Advanced Settings. Rồi trong mục "Transfer Mode" chọn “DMA if available”.
Trong một số trường hợp chíp điều khiển (controller) cuả bạn có thể không có DMA hay một số trường hợp khác là do bạn đã cài đặt chương trình Intel Application Accelerator -- Bạn có thể dùng Control panel/add remove mà tạm thời loại chương trình đó ra để cài đặt DMA rồi sau đó cài đặt nó trở lại.
Giảm độ sâu màu sắc của màn hình: (all)
Nếu monitor cuả bạn là LCD, máy có thể chạy nhanh hơn bằng cách giảm độ sâu cuả bảng màu xuống còn 16 bit thay vì 24 hay 36 bit:
- Start -> Settings -> Control Panel -> Display -> Settings -> Trong đề mục color chọn High Color (16 bit).
Hình7: Chọn biểu tượng Display
Hình8: Giảm độ sâu cuả màu hiển thị sang 16-bit
Nâng cấp DirectX: (all)
DirectX là chương trình cu7a Microsoft thiết kế dùng để xử lí hiển thị các hình ảnh, các trò chơi vi tính … DirrectX mới hơn thì chạy nhanh hơn. DirectX mới hiện tại là 9.0c Bạn có thể tải về máy (không tốn tiền) qua điạ chỉ www.microsoft.com/winodws/directx/ và lưạ tập tin DirectX nào dùng đúng cho hệ điều hành cuả bạn.
Loại bỏ các chương trình và các tiện ích không cần thiết: (all)
Mỗi khi bạn cài đặt 1 chương trình mới, các thảo chương viên cũng đã thêm vào trong máy của bạn nhiều tiện ích cho phần mềm của họ, những tiện ích này được tải một cách tự động khi máy khởi động. Và cứ mỗi chương trình như vậy làm cho máy cuả bạn chậm đi một tí.
Trong 98, ME và XP có một lệnh tên là Msconfig.exe, có thể giúp bạn quản lí tất cả các chương trình tự động như trên. Bạn cũng có thể tải về máy tập tin Startcop.zip từ www.pcmag.com. Chương trình tiện ích này sẽ giúp bạn lưạ chọn những program nào sẽ đưọc tải lúc khởi động Windows.
Hình9: Dùng Add/Remove Programs để loại bớt các chương trình không dùng nưã.
Hình10: Xóa bớt các chương trình tự hành trong "startup" để giảm nhẹ "tải" cuả computer.
Cài đặt lại Windows: (all)
Nếu PC cuả bạn đã hơn 1 năm thì có thể nó sẽ không còn nhanh như “thưở ban đầu” nưã. Lí do chính là vì bạn đã cài đặt quá nhiều chương trình (trong đó có có những chương trình bạn sẽ/đã không còn xài tới nưã. Máy cuả bạn có thể đặc biệt chạy chậm khi bạn lên “Internet”. Lí do là đã có quá nhiều tiện ích, bộ điều kiển (driver), và cookies được tải và cài nhưng … không để có tác dụng ích lợi gì hết mà còn “ăn hại thêm”. Hệ thống “registry” cuả sẽ trở nên quá cồng kềnh. Như vây, cách tốt nhất để phục hồi lại vận tốc ban đầu là: tái cài đặt lại Windows. Khi cài đặt lại nhớ “back up” tất cả các dữ liệu cũng như bộ điều khiển cần thiết. Định dạng lại ổ C: sẽ làm cho ổ này hoàn toàn sạch sẽ. Dĩ nhiên cũng nên nhớ giữ lại các mật khẩu và ID. vì sau khi “reinstall” tất cả những cài đặt cũ sẽ bị xoá.
Tối ưu hoá SWAP file: (all)
Do thiết kế của Microsoft, một khi memory (RAM) của máy không còn đủ thì hệ điều hành sẽ dùng một phần chổ trống dành riêng cu7a ổ cứng để tiếp tục làm việc trên đó gọi là SWAP file. SWAP file còn đuợc gọi là “virtual memory”. Khác với các hệ thống file thông thường, SWAP file không bị đụng tới khi chạy “Defragment”. Do đó, nếu SWAP file trở nên quá cồng kềnh và không liên tục (fragment file) thì máy sẽ chạy rất chậm. (Mặc dù Microsoft có tuyên bố rằng chương trình Defragment cuả họ có áp dụng lên cả SWAP file!!!?)
- Ðể sửa tình trạng này thì có thể tạm ngưng dùng SWAP file, chạy Defragment tất cả ổ cứng, rồi mở SWAP file trở lại qua 3 bước sau đây: (Đề nghị các bạn hãy ngưng chạy tất cả các chương trình trên máy trước khi tiến hành)
Bước 1:
Cho hệ 9x và ME: Start -> Control Panel -> System Performance -> Virtual Memory -> “Let me specify my own virtual memory settings” và viết lại con số bytes đã được cài sẵn từ trước (để sau này bạn có thể cài đặt đúng số cũ khi mở lại SWAP file) và rồi sửa con số này trở thành số không (zero) để tạm ngưng SWAP file. Cho hệ 2K (hay mới hơn): Start -> Control Panel -> System -> Advanced -> Advance -> Performance Options -> Change và rồi sửa con số này (kiếm dòng chữ "paging file size for selected drive" -- người dịch) trở thành số không (zero) để tạm ngưng SWAP file.
Hình11: Vào "system Properties"để chỉnh SWAP files
Hình12: Thay đổi hay bỏ hẳn SWAP file (nhấn nút change)
Bước 2:
Reboot và sau đó chạy Defragment -- Nhớ dùng chương trình Scandisk trước khi defragment nếu máy bạn là 9x hay ME
Bước 3:
Giống như bước 1 nhưng bây giờ bạn mở lại WSAP file bằng cách cài đặt lại như cũ nhữ gì bạn đã thay đổi.
Trong trường hợp bạn quên không ghi lại số Mbytes cuả SWAP file thì có thể cài cho nó 1 con số gấp 2.5 lần số RAM mà máy đang có (nghĩa là nếu máy có 256 MB thì cài đặt 640 MB cho SWAP file.
Khoá Kernel trong RAM: (XP, 2K)
Windows có khả năng SWAP mã cuả chính nó (code) (Windows code còn được gọi nôm na là nhân (kernel)). Tuy nhiên, Windows code lại là bộ phận được xử dụng đi lại nhiều lần cho nên SWAP sẽ làm cho máy bị chậm đi rất nhiều. Nếu như máy có ít nhất 512 MB, bạn có thể tiết kiệm thời gian cuả máy bằng cách khóa (lock) kernel của nó ở trong RAM (nghiã là không cho phép window code bị đưa đi SWAP):
- Start-> run -> Windows ->gõ "Regedit" rồi tìm khoá
“HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\Session Manager\Memory Managerment” trong màn hình bên trái. Trong màn hình bên phải click DisablePagingExecutive rồi click edit và sửa con số trong ô Value Data thành số 1. Click OK, rồi đóng chương trình regedit lại
hình13: Sửa Khoá trong Registry
hình14: Chuyển giá trị thành 1
lưu ý : Bạn cần biết rõ ít kinh nghiệm về Windows để làm được thao tác này, nhưng cần phải rất cẩn thận ghi lại những gì bạn đã sửa trong hệ thống Registry vì nếu làm sai có thể gây các hỏng hóc cho máy tính. Trường hợp lỡ có sai sót thì vẩn có thể cài đặt lại các tham số ban đầu để phục hồi
Tối ưu vận tốc của Internet: (all)
Nếu máy nối mạng bằng modem thì không có nhiều cách điều chỉnh ngoại trừ việc mở Phone and Modem trong Control Panel và điều chỉnh vận tốc lại thành con số 115,200 bits per second Với DSL hay dây cáp modem (cable modem) bạn có thể dùng các tiện ích để điều chỉnh lại máy như chạy Tracer.exe (có sẵn trong hệ điều hành –không phải mua) và kiểm tra lại các cài đặt qua trang WEB: http://www.broadbandreports.com Dĩ nhiên bạn cũng có thể mua (hay kiếm ra) các tiện ích có thể tối ưu hoá sự nối mạng như Dr.Speed, Turbo Surfer, và Web-rocket
Nén các tập tin
Giảm độ lớn (nén) các tập tin riêng lẽ (individual files) thay vì nén toàn bộ ổ dĩa có thể cho những điều lợi rất quan trọng. Nó chứng minh được sự bền bỉ (reliability) qua nhiều năm xử dụng Nén các tập tin sẽ tiết kiệm được thì giờ vận chuyển (file-transfer time) cũng như chổ trống (space) trên ổ dĩa.
Khi nén người ta còn có cơ hội để phân nhóm các tập tin. Chẳng hạn như một luật sư có thể nén các tập tin trong cùng một vụ xử kiện lại thành một tập tin nén thì sẽ dể dàng hơn trong việc quản lí các vụ kiện. Bạn có thể dùng chương trình sẵn có cua windows hay dùng tiện ích ngoai thị trường như Winzip, PKZip
Dùng USB 2.0: (all)
Theo lí thuyết USB nguyên thuỷ (1.x) chỉ có thể cho phép 12 Mega bit/giây. Trong khi đó, USB 2.0 có khả năng lên đến 480 Mega bit/giây (40 lần nhanh hơn!!!) Như vậy nếu bạn trang bị thêm USB 2.0 cho máy (khoảng 50.00 Ðôla Mỹ) để có 1 bộ điều hợp PCI to USB 2.0 thì máy sẽ chạy nhanh hơn rất nhiều nếu dùng các thiết bị USB 2.0.
Ðầu tư thêm cho bộ nhớ (memory): (all)
Một trong những cách tốt nhất để tăng vận tốc cho máy tính là tăng bộ nhớ RAM. Một khi máy tính không đủ RAM thì buộc lòng bộ nhớ ảo sẽ đuợc dùng. (bộ nhớ ảo là một phần chổ chứa lấy ra từ các ổ cứng; vận tốc xử lí dữ liệu trong ổ cứng sẽ chậm hơn trong RAM rất nhiều lần -- người dịch) Do đó, vận tốc máy sẽ bị suy giảm khá lớn.
- Nâng cấp bộ nhớ từ 128MB lên 256MB sẽ làm tăng trung bình 31% “Bussiness Winston test“ và tăng 50% “Multimedia Content Creation test”
Ðiều chỉnh BIOS
Những nhà sản xuất máy tính cá nhân lớn thường dấu đi hầu hết các chức năng đặc biệt cuả BIOS – Lí do là vì họ cho rằng để giúp người dùng tránh những lỗi lầm đáng tiếc của chính mình. Nếu bạn điều chỉnh không đúng BIOS có thể dần đến máy không hoạt động được nưã. Những điều chỉnh đặc biệt này có thể tìm thấy trong thực đơn cao cấp cuả BIOS (BIOS setup's advance menu).
Trước khi thay đổi đặc điểm cuả BIOS bạn phải nắm đươc cách để phục hồi (reset) lại những chức năng ban đầu cuả BIOS trong trường hợp bạn có nhừng thay đổi không thích hợp. Hãy đọc cuốn cẩm nang kĩ thuật cuả bo mẹ và tìm ra các phục hồi BIOS bằng các cầu nối (jumper)
Một số thay đổi nhỏ có khi làm lợi cho máy. Bạn cũng có thể “ép tăng chu kì cuả CPU” (overclock) để chạy nhanh hơn nhưng cách này sẽ có một số nguy hiểm nội tại (chẳng hạn như CPU sẽ bị nóng hơn bình thường và chu kì sống (lifetime) sẽ ngắn hơn). Bạn cũng có thể thay đổi CAS (column address strobe) Giảm giá trị cua CAS từ 3 chu kì xuông còn 2 chu kì sẽ làm máy nhanh hơn 1 tí tuy không nhiều.
Gia tốc cái video card (dịch nôm na là bo xử lí hình) cuả bạn (all)
Ngoại trừ bạn chơi các trò chơi computer, bạn không phải lo gì về các video card cuả bạn. Nếu cần thiết (cho chơi game hay xử lí về hình ảnh) thì bạn có thể nâng cấp lên các bo đồ thị (graphics cards) và nhớ rằng các bo này phải đủ nhanh để giải mã MPEG các video số.
Thay bo mẹ (motherboard) mới
Thay vì phải mua máy mới, bạn có thể tái dụng các bộ phận như bàn phím, chuột, vỏ máy, màn hình,…và chỉ thay bo mẹ mới nhanh hơn cũng có thể tăng vận tốc máy. Nếu máy bạn đang dùng là tiêu chuẩn ATX thì sư nâng cấp sẽ rất thuận tiện (painlessly). Dĩ nhiên, điều cần chú ý là đồng tiền bỏ ra có xứng đáng với vận tốc cuả bo mới hay không? Cũng có nhiều bo mẹ cho phép bạn nâng cấp CPU thay vì cả bo. Bạn nên chú ý trường hợp này phải thay đổi lại các cài đặt trong BIOS hay trong bo mẹ để đạt vận tốc mới. Với các bo mẹ tương đối mới bạn sẽ chẳng có ích lợi nhiều nếu như bo mẹ nâng cấp không xử dụng bộ nhớ nhanh hơn.
Loại bỏ Dial Up(all)
Khi nối kết Internet qua đưòng dây điện thoại thì vận tốc chậm của sự nối kết này là nguyên do chính gây ra ra tắc ách chậm trễ. Nếu như tài chính không phải là vấn đề quan trọng thì tốt nhất bạn nên xử dụng những nối kết nhanh hơn như là dùng Cable (dây cáp), DSL, hay la dùng nối kết qua vệ tinh nhân tao (satellite connection). Sự lựa chọn còn tuỳ theo địa phương cuả bạn có khả năng để cung cấp các kĩ thuật cao này hay không...
Chống phần mềm gián điệp và virus
Ngày nay hơn bao giờ hết các phần mềm gián điệp và virus luôn tìm cách thâm nhập vào mọi máy tính qua ngỏ e-mail và các ngỏ khác.
Virus được hiểu là một loại phần mềm có khả năng tự sao chép và tự truyền dẫn sang các máy khác nhờ vao các cách thức dẫn truyền khác nhau đặc biệt là Internet và e-mail. Tác hại của virus có thể từ việc làm chậm áy cho đến việc phá hủy toàn bộ các máy tính mà nó truyền tới được.
Trong khi đó, phần mềm gián điệp có thể được cài vào máy của bạn thông qua các chương trình hay các tiện ích rẻ tiền hay miễn phí. chúng được cài đặt mỗi khi bạn cài đặt các chương trình này. Các phần mềm gián điệp được dùng để đọc các thông tin trên máy của bạn và gửi tới những nơi mà người làm phần mềm gián điệp mong muốn. Trong nhiều trường hợp, thông tin đọc được chỉ dùng cho mục đích quảng cáo (nghĩa là họ đọc địa chỉ e-mail và các thông tin về chủ nhân chỉ để quảng cáo) nhưng cũng có nhiều trường hợp các phần mềm gián điệp cũng tìm cách đọc luôn cả số tài khoản ngân hàng, tiếm dụng tài nguyên máy đê chạy chuyện riêng (như là mượn hộp e-mail của bạn để gửi các thư quảng cáo đứng tên bạn) và tiến hành các thao tác tai hại lên máy chủ khác. Phần mềm gián điệp vì được tải một cách thường trực lên máy chủ nên một hậu quả tất yếu khác của nó là làm máy chạy chậm lại hay ngay cả ngăn trở máy tính làm một số thao tác.
Tóm lại, phần mềm gián điệp và virus là hai thứ mà người dùng máy chắc chắn không cần sư hiện diện của chúng và do đó tốt nhất là có chương trình để tìm bắt và diệt virus cùng như ngăn chận, phát hiện ra các phần mềm gián điệp.
- Hiện tại trên thị trường hai hãng cung cấp chương trình chống virus lớn nhất là Norton và McCafe. Chương trình chống phần mềm gián điệp thì có nhiều nhưng nếu với mục tiêu dùng cho cá nhân thì bạn không cần thiết phải mua (dù rằng thường thì mua sẽ có phiên bản với nhiều tiện lợi hơn). Hai nơi cung cấp phần mềm chống chương trình gián điệp khá mạnh miễn phí mà bạn có thể tìm đến là Spybot và Ad-ware SE Personal. Với hai chương trình này bạn có thể yên tâm phần nào là các phần mềm gián điệp sẽ "chừa" không làm ảnh hưởng đến máy tính đặc biệt là vận tốc máy. Hàng tuần nên chạy các chương trình chống virus và gián điệp một lần.
Lưu ý: Khi dùng các chường trình chống virus và chống gián điệp thì điều khá quan trọng là bạn phải luôn luôn cập nhật các tập tin dữ liệu mà các chuơng trình này dùng để nhận dạng ra virus hay spyware. Nếu các tập tin này không được cập nhật thì các chủng loại virus hay các chưong trình gián điệp mới sẽ có thể không bị nhận dạng từ các chưong trình bảo vệ và do đó có thể tiến hành các tác hại lên máy vi tính.
<st>
